که هره شپه د ټلوېزون کتلو پر ځای يوازي ۱۵ دقيقې مطالعه وکئ، په يوه کال کي به مو تقريباً ۱۵ کتابه مطالعه کړي وي؛ په دې سره به تاسي د ټولني په لوستو کسانو کي شمار سئ؛ نو هره شپه تر بيدېدو مخکي يوازي ۱۵دقيقې مطالعه وکئ، چي هم مو معلومات ډېر سي او هم ښه او ارام خوب وکئ
:: اړونده موضوع:
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
خبريال له يو سل کلن صحتمند سړي څخه دده د ځوان پاته کېدو راز وپوښت؛ سل کلن ورته وويل، زه هيڅ وخت له چا سره خبره نه پېچم! خبريال ورته وويل، دا نو کله امکان لري!؟ سل کلن ورته وويل، هو بالکل، ته رښتيا وايې، دا هيڅ امکان نه لري!!! #هدفــ: که غواړئ چي ارام فکر او خوشحاله ژوند ولرئ، هيڅ وخت له چا سره ځان په جوال کي مه اچوئ! #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
چيني فيلسوف لائتوسه وايي، کله چي يو هيواد د حکمت او عقل په اساس اداره سي؛ ګدامونه ئې له غنمو، اوربشو او جوارو ډک وي. او هغه هيواد چي له عقل او حکمت پرته اداره سي، ګدامونه ئې له تورو، نېزو او وسلو ډکه وي.
:: اړونده موضوع:
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
کوچني خره(کوټی)خوراک او څښاک پریښود؛ کمزوری سو، بدن ئې سست او له حرکته ولوېد. پلار ئې پوه سوه، چي د زوی ئې فکر خراب سوی او يو شی سته، چي کوچنی خر زوروي؛ پوښتنه ئې ځني وکړه، زويه څه خبره ده، چي داسي خراب سوی يې؛ هر وخت دي ښه پالنه کوم، ښې اوربشي او ښه خواړه درکوم، پر څه شي دي طبيعت خراب سوی دئ؟ کوټي، په زحمت خپل سر را پورته کړ، پلار ته ئې وويل: ايا دوی انسانان دي! پلار ئې حيران سو، ويل زويه د انسانانو څه ګناه ده؟ کوټي وويل، دوی ولي په موږ خرو ملنډي وهي! پلار ئې ويل، څنګه ملنډي؟ کوټي ورته وويل، ته يې نه وينې، چي دوی کي څوک ناسم او له شرمه ډک کار وکړي، نو دوی هغه ته وايي، خره! اې خره!! اې د خره زو!!! په رشتيا هم موږ همداسي يو، لکه څنګه چي دوی وايي، ولي دا خپل کم عقلان په خرو سره يادوي؟ پلاره، موږ داسي نه يو...! پلاره، موږ ستړي کارونه کوو! موږ ښه پوهېږو، موږ د يو احساس له مخي خپله دنده مخته وړو! د پلار فکر ئې خراب سو، نه پوهېدئ، چي د خپل زوی خبرو ته څنګه جواب ورکړي؛ سر ئې کښته واچوئ، بيا ئې غوږونه يوې او بلي خوا ته وڅنډل، خپل زوی ته ئې د خرو منطق شروع کئ؛ وئې ويل: ګوره زويه، هغه انسانان دي، خدای پیدا کړي دي او پر نورو مخلوقاتو ئې غوره کړي دي؛ خو مخکي له دې چي موږ خرو ته سپکاوی وکړي، دوی پر خپلو ځانو ډېر ظلم کړی دئ، د بېلګې په توګه ته وګوره! √ایا تا په ټول عمر کي یو خر لیدلی دئ، چي د خپل ورور پیسې ئې غلا کړي وي؟!! √ ايا تا يو خر لیدلی، چي تر ځان کمزوری او ضعيف خر ئې شکنجه کړی او يا زورولی وي؟! √ ایا تا د خرو په منځ کي د رنګ، څېرې، جنسيت، ژبي، قبيلې او قوم په اساس توپيريز چلند ليدلی دئ؟! √ ايا تا په خرو کي د مشرتوب پر سر شخړي او جنګونه ليدلي دي؟! √ ايا کله دي اورېدلی دي، چي امريکايي خرو د اوربشو د تر لاسه کولو لپاره د عربي خرو د وژلو پلان جوړ کړی دئ؟! √ايا يو خر مو ليدلی دئ، چي د بل هيواد غلام او اجنټ وي او د خپل هيواد خرو ته توطئې جوړوي؟! بېله شکه چي د خرو په نړۍ کي مو داسي انساني جنايتونه نه ليدلي او نه اورېدلي دي! پوښتنه داده، چي ايا انسانان د خپل پيدايښت په حکمت پوهېږي، که نه او د هغه څه لپاره چي پيدا سوي، عمل په کوي، که نه! نو ګرانه زويه، په همدې اساس زه ستا څخه غوښتنه کوم، چي پر خپلي خرتوبۍ خوشحاله او راضي و اوسه! په دې خرتوبي کي د خپلي مور او زما سرلوړی وکه! زويه، زموږ لپاره همدا وياړ بس دئ، چي موږ خره يو؛ ځکه #نه درواغ وايو! #نه قتل کوو! #نه غلا کوو! #نه غيبت کوو! #نه لعنت وايو! #نه د چا پر مرګ او غم خوشحالي کوو! د پلار دې خبرو کوچنی خر(کوټی) خوشحاله کړ، خوراک او څښاک ئې شروع کئ، وئې ويل: پلاره، زه ژمنه کوم، چي خر به يم او خر به اوسېږم؛ پر خپله خرتوبي به وياړ کوم! بیا به خاوري سو او هغه اور ته به داخل نه سو، چي د سونګ توکي به ئې انسانان او ډبري وي. (ثم أكون ترابا ولا أدخل النار التي وقودها الناس والأحجار) له عربي منابعو څخه #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
اولسي ادب،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
فلکلور
جاپانۍ هنرمنده (يوکو_اونو) وايي، کوښښ وکه، د هيچا په اړه منفي خبره ونه کړې؛ د دريو ورځو لپاره، د ۴۵ ورځو لپاره او بالاخره درې مياشتي؛ هغه وخت بيا ته وګوره چي ستا په ژوند کي څه پېښېږي!
:: اړونده موضوع:
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
دا امکان لري، چي له پوښتني او ګروېږني او کاري اړتيا ور ها خوا دي نيم ساعت مجلس بې غيبته پاته سي؛ ستاسي تجربه څه وايي؟
:: اړونده موضوع:
وراشې او کنايې
:: تړاو:
بد عادات
د "جګړه او سوله" مشهور اثر ليکوال نیکولایویچ تولستوی په ۶۷کلنۍ کي د بايسکل سپرلي زده کړه؛ دا کړنه په ادبياتو کي په يوه مفکوره بدله سوه، چي د {تولستوی بايسکل} ورته وايي؛ معنی ئې دا چي "د هيڅ شي لپاره ناوخته نه دئ!" #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
د تاریخ خبري
په ارواپوهنه کي ناپېژندل سوي ملګري ته سيوری(سايه) وايي؛ ځکه چي ناپېژندل سوی ملګری ستا د ژوند په رنګينيو او خوښيو کي د سيوري په څېر درسره وي، خو د ژوند په تاريکيو او سختيو کي د سيوري په څېر ورکېږي. #هدفــ: انسان بايد د خپل عمل په څېر ملګری پيدا کړي؛ ځکه چي ښه عمل دي خوښۍ ډېروي او په سختيو کي دي لاسنيوی کوي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
وراشې او کنايې
:: تړاو:
ارواه پوهنه
وايي د مغولي چنګيز پوځ د خپلو يرغلونو په ترځ کي په يوه جګړه کي له لوږي سره مخ سول، د جګړې توان ئې له لاسه ورکړ؛ چنګيز خپلو جنګياليو ته امر وکړ، چي هره لس کسيزه ډله دي له خپله منځه يو جنګيالی وخوري، تر څو نور له مرګه وژغورل سي. پوښتنه داده چي د چنګېز دې کړني ته ظلم ويل کېږي، که د جګړې مدیریت!
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
د تاریخ خبري
وايي په پخوا زمانو کي يو عادل پاچا وو، د ناروغۍ په اساس ناڅاپه کوڼ سو؛ خپلو وزيرانو ته ئې ډېر وژړل. وزيرانو ددې لپاره چي پاچا ته تسئليت ورکړي، ورته وئې ويل، خير دئ، که دي د اورېدو حس له لاسه ورکړی، خدای مهربانه دئ، الله به ډېر عمر در کړي. پاچا ورته وويل، تاسي نه پوهېږئ، زه پر دې ژاړم که يو مظلوم د انصاف غوښتلو لپاره ماته راسي، زه به د هغه ږغ څنګه اورم! وروسته ئې امر وکړ، په هيواد کي دي هيڅوک سره کالي نه اغوندي، بېله مظلوم څخه؛ څنګه چي زه سورلباسی ووينم، پوهېږم به، چي له هغه سره ظلم سوی، کومک ته به ئې ځان رسوم. #هدفــ: که اراده وي، د مظلوم ږغ په هر حالت کي اورېدل کېدای سي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
اصلاح
د ايرلېنډ مشهور ليکوال جورج برنارد شاو يوه ورځ له يو شاګرد سره د لندن په يوه پارک کي ناست وو، چي يو ورځپاڼه پلورونکي په لوړ ږغ ويل: د هسپانیې د انقلاب په اړه، ځانګړی خبر، ځانګری خبر! شاګرد وغوښتل، چي د ځانګړي خبر په خاطر اخبار رانيسي؛ خو برنارد شاو ورته وويل: پرېږده يې، زه به ددې خبر(انقلاب) فلسفه درته تشريح کړم؛ د معمول له مخي غرني غوايي په ډلئيز ډول څړځايونو ته ځي، کله چي ماړه سي، نو څړځايونو کي په مستۍ او سستۍ سره ګرځي. په دې وخت کي د وږو غوايانو يوه بله ډله په دوی پسي راځي او دوی په ښکرو وهي. ماړه سوي غوايي له ځانه د دفاع توان نه لري، و شاتګ او بلآخره تېښتي ته مجبوره کېږي او څړځايونه و نوو وږو غويو ته پرېږدي؛ دوی چي هم ماړه سي، مجبوره دي، چي ځای و راتلونکو لوږو ته ور پرېږدي؛ دې ته وايي، انقلاب...! #هدفــ: په هغه ټولنه کي چي خلکو ته په مساوي ډول حقوق ورنه کول سي، د هغې ټولني د وګړو انرژي به همېشه د يو بل په پرځولو او واک په تر لاسه کولو مصرفېږي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
د تاریخ خبري
صادق هدایت د ايران مشهور کيسه ليکوال وو، چي په ۱۲۸۱ل. کال کي زېږېدلی او په ۱۳۳۰ل. کال کي ئې خپل ژوند په ځانوژني سره پای ته رسولی دئ. هدايت له دې سره، چي ښه کيسه ليکوال وو، د ژباړي په برخه کې هم د پام وړ کارونه کړي دي. صادق پر حيواناتو دونه ډېر زړسوی درلود، چي په ۱۳۰۳ل. کال ئې يو کتابګوټی د (انسان او حيوان) په نوم وکېښ. هدايت په ځوانۍ کي د ترکارۍ(سبزیجات) په خوړلو روږد سو؛ هغه په ۱۳۰۶ل. کال (د ترکارۍ خوړلو ګټي) په نامه يو کتاب وليکئ؛ دا کتاب چي ۱۲ څپرکي لري، د ترکارۍ پر علمي، ادبي، تاريخي او اقتصادي ګټو پکښي خبري سوي. صادق هدايت په دې عقيده وو؛ که انسان غواړي، چي له جنګه لاس پر سر سي، نو اول دي د حيواناتو له وژلو او د هغو له غوښو خوړلو څه پرهېز وکړي. هغه د ژوند تر پايه غوښه ونه خوړه؛ کله کله به ملګرو د غوښو خوړلو ته هڅاوه؛ خو ده به ئې په جواب کي ويل: زه د مړو سوو جسدونه او لاښونه نه خورم.
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
جالب خاصيتونه
د سړک پر غاړه يو اعلان ځړېدلی وو، پر ليکي وو: {دوه زره روپۍ مي ورکي سوي دي؛ ډېره اړتيا ورته لرم، ځکه په ژوند کي نور هيڅ نه لرم، بس همدا مي ټوله شتمني ده؛ هر چا که پيدا کړي وي، هيله ده، چي پر دې ادرس ئې راوړي؛ ډېره اړتيا ورته لرم!} يو ځوان دا اعلان ويني، له جېبه دوه زره روپۍ را باسي، و ليکل سوي ادرس ته ئې ور وړي؛ ګوري چي ادرس د يوې زړې بوډۍ کور دئ؛ دی پيسې ورکوي، خو بوډۍ په ژړا کېږي، وايي، ته دولسم کس ئې چي راځې او وايې، چي ستا پيسې ما پيدا کړي دي! سړی په موسکا سره له بوډۍ روانېږي، خو بوډۍ په ژړانده ږغ ورته وايي، زويه هغه اعلان څېري که؛ ځکه چي هغه اعلان ما نه دئ ليکی او نه زما ليک زده دئ؛ ستاسو همدردي او ښه احساس ماته د ژوند کولو هيله رابخښي، دا ماته په دنيا کي تر ټولو لوی خير او مرسته ده! #هدفــ: هر چيري چي انسان او انسانيت وي، هلته به د ميني او محبت ډېوه روښانه وي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
يوه شپه له يو کليوال ملګري سره د څوارلسم سپوږمۍ ته ناست وم، د غره و د وره خبري مو کولې، چي وار د سپوږمۍ راغئ؛ ملګري مي راته وويل، په سپوږمۍ کي هغه تور خاپونه وينې؟ ما ول، هو! ويل دا اسرافيل عليه السلام دئ، زنګون کيچ ولاړ دئ، د الله امر ته انتظار باسي، چي کله الله امر پر وکي، سمدلاسه به د سُر شپېلۍ ووهي، قيامت به سي! ما وخندل؛ ملګری مي ويل، ولي خاندي، ګناهکاره کېږې! ماول نه، داسي نه ده، په سپوږمۍ کي اسرافيل له کومه سو، دا توري نښي او لکې طبعي دي! ملګری مي سور و شين سو، ول ته نه يې خبر، يا دي عقيده خرابه سوې ده، ورسه له مشرانو څه پوښتنه وکه! ملګري ته چي مي هر څه قناعت ورکاوه، سړي خپلي خبري ته سر نيولی وو. څو کاله وروسته مي ملګری پر خپله کړې خبره سخت پښېمانه وو، ويل جهالت دئ، موږ ته د اناګانو خُرافات راپاته دي، پرهغو ټينګ ولاړ يو. #هدفــ: په هغه ټولنه کي چي علم او تمدن نه وي، ځای ئې خُرافات او جهالت ډکوي.
:: اړونده موضوع:
اولسي ادب،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
خرافات
د يو سړي دعوه و قاضي ته راجع سوه؛ سړي به هره ورځ قاضي ته د ورتګ مخکي خپله خولۍ مخ ته ايښول، يعني خولۍ به ئې قاضي فرضول، بيا به ئې هغه څه چي په محکمه کي ويل، و خولۍ (قاضي) ته بيانولې؛ رشتيا او درواغ به ئې سره سنجول، دده په تاوان خبري به ئې اصلاح کولې، وروسته به رشتيا قاضي ته ور روان سو. چا ورته وويل، دا ته څنګه په محکمه کي و قاضي ته داسي سمي خبري کوې، چي قاضي هم ستا په حق کي فيصله وکړي! سړي ورته وويل، زه اول خپله خولۍ قاضي کوم! #هدفــ: که هر انسان د خپل وجدان په مخکي ځان محکمه کړي؛ ځان ته مجازات او مکافات وټاکي، هيڅکله به د لوی خدای جل جلاله په حضور کي سرټيټی او ملامت نه سي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
يو سړي ول زه کمونيسټی سوی يم؛ ملګري ئې ورته وويل، ته د کمونيسټۍ په تاوان خبر يې؟ يو تاوان ئې دادئ، که ته دوه موټره ولرې، يو موټر به هغه چاته ورکوې، چي نه ئې لري. سړي ول، ور کوم ئې! ملګري ئې ورته وويل، که ته دوه خره ولرې، يوه خر به هغه چاته ورکوې، چي نه ئې لري! سړي ول، له دې سره مخالف يم، نه غواړم چي خپل خر بل ته ورکړم! ملګري ئې ورته وويل، چي موټر ورکوې، نو خر ولي نه ورکوې، خو دواړي يو ډول کيسې دي! سړي ورته وويل، نه دا هغه رکم کيسه نه ده، ځکه چي زه اوس دوه موټره نه لرم، خو دوه خره لرم! #هدفــ:زموږ د اکثرو سياسينو مبارزه او ملګرتيا تر شخصي ګټو پوري ده؛ که پر واک وو، هر څه سم دي، که بېواکه سو، هر څه خراب دي!
:: اړونده موضوع:
وراشې او کنايې
:: تړاو:
د تاریخ خبري
کله چي مغولي چنګېز د بخارا په نيولو بريالی نه سو، نو ئې يو ليک د بخارا خلکو ته ولېږئ، ول هر څوک چي زما سره ملګري کېږي، سر ئې په امان دئ! د بخارا خلک دوې ډلي سول، يوې ډلي جګړه پيل کړه، بله ډله له چنګېز سره ملګري سوه. چنګيزخان ملګري ډلي ته وليکل، له خپلي مخالفي ډلي سره وجنګېږئ، نيول سوی غنیمت ئې او د ښار حاکميت ستاسو دئ. ملګري ډلي ومنل، جګړه د دوو مسلمانو ډلو تر منځ ونښته، په پايله د چنګېز ملګرې مزدوره ډله بريالۍ سوه. تر بريا وروسته چنګېز امر وکړ، چي مزدوره ډله بې وسلې او سرونه ئې ځني پرې کړئ! چنګېز ول، که دوی وفا لرلای، د پرديو په مقابل کي به ئې له خپلو وروڼو سره خيانت نه کاوه! #هدفــ: که د تبر لاستی له لرګي نه وای جوړ، هيڅکله به د ځنګله وني د تبر خورک نه وای؛ داخلي دښمن تر بهرني په کراتو کراتو خطرناکه او مضر دئ! منبع: الكامل في التاريخ #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
د تاریخ خبري
افغانان تر هغه وخته د چا خيال ساتي، چي د دوی له ديګدانه ئې پښه لېري وي، که ئې د دوی و دېګ ته پښه وروړه، نور دي د ځان خير غواړي؛ بوکوفسکي وايي، هندوان و غوا ته ډېر احترام لري، موږ هم د دوی عقيدې ته احترام لرو، خو که ئې غوا په ښکر ووهلو، نه يوازي دا چي احترام ختمېږي، بالکي ښکارونه ئې هم ور ماتوو! #بوکوفسکی
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
اصلاح
يو عالم وايي، پر موږ ددې واکمن او د ها واکمن توپير نسته، موږ اصلاً بشري نه، بالکي نباتي ژوند کوو؛ لکه يوه درخته، چي ژمی پر راسي، پاڼي ور و رژوي، بيا د پسرلي په تمه شپې او ورځي سبا کوي؛ په پسرلي کي له سره ژوند پيل کړي؛ بيا دوبي ته په تمه يي، چي مېوه ور پخه کړي؛ له ميوې وروسته ناڅاپه منی او بيا ژمی پر را نازل سي؛ هر څه بيا په صفر کي ضرب سي، هغه آش هغه کاسه! دا ئې ژوند او دا ئې جريان دئ، که ورته خوښ وي، يا ناخوښ، ژوند به همداسي تېروي! زموږ ژوند هم کټ مټ لکه د نباتاتو، په څو زره کلن تاريخ کي موږ منظم سل کلن نظام نه دئ در لودلی؛ هر يو چي پر چوکۍ کښينې، نه د هغه تللي واکمنۍ له ترخو ځان خبروي او نه خپل د بقا لپاره محاسبه کوي! خدايه موږ سړي کړې!
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
اصلاح
(کيسه لږ اوږده خو په زړه پوري ده) #پير_قلفي_بابا يو قلف پلورونکی وايي، يوه ورځ يو پيرډوله صوفي چي تسبيح ئې په لاس کي وې، دکان ته راغئ؛ ۶۰دانې داسي کوچني قلفونه ئې رانيول، چي هيڅ ارزښت ئې نه درلود، زه هم په دې سودا خوشحاله سوم. بله اونۍ راغئ، ۱۲۰ دانې ئې واخيستل؛ اونۍ وروسته ئې۲۰۰ او په څلرمه اونۍ ئې ۳۶۰دانې قلفونه رانيول؛ زه هم خوشحاله او حيران وم، چي دا څه په کوي؛ هر وار چي مي پوښتنه ځني کول، حال ئې نه راته وايه. ما ول، دا خرڅوې؟ جواب ئې نه راکوه. خبره ۵۰۰ قلفونو ته ورسېدل، معامله ښه روانه وه، دواړه سره راضي وو. يوه ورځ مي ورته وويل، که ددې قلفو په کيسه مي خبر کړې، ۶۰دانې وړيا درکوم! له دې سره د پير صاحب خوله خلاصه سوه؛ ويل، زه د همدې کلي سړی يم، له پلار و نيکه څه تعويذونه کوم، د کليو خلک چي ډېري ئې ښځي او لږ ئې سړي دي راځي، زما څه تعویذونه اخلي؛ د ورځي له۵۰ تر ۱۰۰ تعويذونه ورکوم، له هر تعويذ سره يو قلف هم ورکوم؛ ورته وايم، چي په دې قلف ستا دښمن او د دښمن بخت تړم؛ زر- دوه زره روپۍ شکرانه هم ځني اخلم. له خپلي ژمني سره سم مي ۶۲دانې قلفونه ورکړل، ما ويل، آفرين اصلي سوداګر ته يې، موږ قلف په لس درکوو، ته ئې په زر خرڅوې، هغه هم د چين کافر هغه تر ټولو خراب جنس! والله ته ډېر د احترام وړ يې، سم بيل ګېټس يې! څه موده وروسته مي مېرمن په داسي حال چي وظيفه ئې کوله، په ډېر احترام سره ئې دسمال خلاص کړ، هغه کوچنی چنايي قلف ئې را ښکارهکړ، ويل دامي له پير صاحب څه د خپلي لور د بخت دخلاصېدو په خاطر په لس زره روپۍ اخيستی دئ. قلف پلورونکی وايي، هيڅ مي ونه ويل، چُپ پاته سوم. څه وخت وروسته هغه پير بيا د قلفو اخيستلو لپاره دکان ته راغئ، په ګيله سره مي ورته وويل، چي ته دا څه کارونه کوې! پير په خندا سو، ويل: زه څه وکم، چي دوی خپله راځي او پر ما باور کوي، زه څه وکم، زما ګناه څه ده! له درده چُپ سوم، د خپلو خلکو ناپوهۍ او جهالت ته حيران پاته سوم، چي جهالت ئې هيڅ نه ختمېږي. #هدفــ: په هدف ئې ټول پوهېږو، خو ځان نه پوهوو! #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
خرافات
کښتګر په کرونده کي تخم پاشئ، يو مغروره شتمن پر پېښ سو، په ډېر تکبر سره ئې ورته وويل، ويې کره؛ کرل ئې پر تا خوړل ئې پرما! کښتګر په معنی لرونکي انداز ور وکتل، وئې ويل: شپيشتي(رشقه) کرم!!! #هدفــ په مقام، پيسه او قبيله تکبر او لويي هميشه د انسان د ذلت او شرمندګۍ سبب ګرځي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
اصلاح
په دوهمه نړۍ واله جګړه کي کي کله چي لندن د جرمنيانو تر سخت بمبارد لاندي وو؛ د انګلستان صدراعظم چرچيل و يوې مهمي غونډي ته روان وو، دا چي پر ناوخته سوی وو، خپل موټروان ته ئې وويل، ما عاجل غونډي ته ورسوه! موټروان ئې د تګ لپاره ډېره لنډه خو ممنوعه لار غوره کړه؛ کله چي نيمي لاري ته ورسېد، ناڅاپه د جريمې پوليس پر پېښ سو، د درېدو امر ئې پر وکړ؛ موټروان ورته وويل، دا د لومړي وزیر موټر دئ، هغه بايد په عاجله توګه جلسې ته و رسوم! افسر په سړه سينه ورته وويل، زه هم لومړی وزير، هم ئې موټر او هم خپله دنده ډېره ښه پېژنم! موټروان ته ئې جريمه ورکړه او د موټر د بيرته ګرځېدو امر ئې وکړ. موټروان د موټر په را ګرځولو بوخت سو؛ چرچېل سګریټ را وکېښ، وئې لګاوه او وئې ويل: جګړه موږ ګټو، دلته قانون حاکم دئ، په داسي حال کي چي د لندن واټونه تر بمبارد لاندي دي، خو بيا هم په قانون اداره کېږي! #هدفــ: د هغه هيواد خلک چي په ريښتينې توګه خپلو قوانينو ته ژمن وي، هيڅ وخت به مغلوبه نه سي؛ د قانون ماتېدل د نظام نسکورېدل دي! #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
د تاریخ خبري
ارنست همينګوی وايي، په نړۍ کي دوې ډلي خلک سته، چي هيڅکله په ځان کي بدلون نه راولي: اول، تر ټولو ډېر پوهان؛ دوهم، تر ټولو ډېر کمعقلان!
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
اصلاح
د ترکيې مشهور ليکوال عزیز نسين وايي، د خبريال په توګه مي هند ته سفر درلود، په رېلګاډي کي سپور سوم؛ تر څه تګ وروسته ناڅاپه رېلګاډي ویرونکی بريک ونيو و درېده؛کله چي له ګاډي را کښته سوم، ومي ليده، چي يوه غوا د رېلګاډۍ په مخ کي پر پټلۍ ناسته ده او د ګاډۍ د تګ مخه ئې نيولې ده؛ له خپل هندي لارښود څه مي پوښتنه وکړه، چي ولي څوک د رېلګاډي له مخه غوا نه ليري کوي؟ هغه راته وويل: غوا مقدسه ده، هيڅوک کار نسي په درلودلای! بيا مي ورته وويل، نو اوس چاره څه ده، څه بايد وسي؟ هغه وويل: تر هغو به صبر کوو، تر څو چي غوا په خپله خوښه ولاړه نه سي! و مي ويل، يعني يوه غوا که تر هره وخته وغواړي، د رېلګاډي د تګ مخه نیولای سي او څوک ئې ممانعت هم نه کوي؟ ويل، هو؛ غوا مقدسه ده! زه پوه سوم چي په وروسته پاته ټولنه کي تش په نوم مقدس عقايد د يوه ملت د پرمختګ مخه نیولای سي او هيڅوک دا جرئت نسي کولای چي څه وکړي يا څه ووايي! #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
په پخوا وختو کي له يو بزګر سره يوه ګوتمۍوه، دې ګوتمۍ دا کمال درلود، چي له چا سره به وه، هغه به ئې د انسانيت و لوړو درجو ته رسوئ. بزګر درې کوچني زامن لرل، کله چي ئې زامن غټان سول، پلار ئې د هغې ګوتمۍ په څېر دوې نوري جوړي کړې او هر زوی ته ئې جلا جلا ورکړې. وروسته له دې د دوی تر منځ جنجال پېښ سو، هر زوی به ويل، چي زما ګوتمۍ اصلي ده! د اصلي ګوتمۍ د معلومولو پر سر شخړو او دعوو درې سره زامن اړ کړل، چي قاضي ته ولاړ سي. کله چي ئې قاضي ته جريان بيان کړ، قاضي ورته وويل: په حقيقت کي له تاسو ټولو اصلي ګوتمۍ ورکه سوې ده، ځکه چي د اصلي ګوتمۍ کمال دا دئ، چي سړی د انسانيت و درجې ته رسوي؛ خو په تاسو کي يو هم دې درجې ته نه ياست رسېدلي؛ له يو بل سره دعوې، شخړي او ښکنځل کوئ. #هدفــ:موږ همېشه د خپلو مشرانو په مدنيت، عظمت، وحدت او اتلوليو نازېږو او ځانونه د هغوی وارثین ګڼو؛ خو اوس موږ ته يوازي ددې کيسو دعوې را پاته دي، په اصل کي د هغوی لار را څه ورکه ده. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
وايي، يو پاچا د هند د نيولو په موخه روان سو، و يو داسي ښار ته ورسېدئ، چي جګ برجونه او لوی خندقونه ئې درلول؛ پاچا چي برجونه او خندقونه وليدل، امر ئې وکړ، چي لښکر پنډ کئ، تر څو پر ښار د حملې پلان جوړ کړو. ماښام پاچا قدم واهه، چي په خندق کي ئې د چونګښو نارو ته پام سو، په فکر کي ئې پلان جوړ کړ. يوه ورځ وروسته ئې د خندق چونګښو ته اعلان وکړ، چي د شاهي حکم په اساس به نن شپه يوه چونګښه هم نارې نه وهي! هنديانو چي دوی له برجو څه څارل، په خندا سول، په ټوکو او مسخرو سره ئې وويل: چونګښي د پاچا په حکم څه پوهېږي! پاچا سمدلاسه امر وکړ، هغه پسونه چي لښکر ته حلالېږي، د هغو کولمې پاکي کړئ، دواړه سرونه ئې بند کئ، وئې پړسوئ او خندق ته ئې ور واچوئ. شپه سوه، له دېواله ږغ راوتئ، له چونګښو نه؛ ټولي چونګښي چپه خوله سوې. سهار چي رڼا سوه، د ښار دراوزې خلاصي سوې، ټول ښار تسليم سو، ځکه چي دوی وليدل، چي چونګښي لا د پاچا د امر تابع دي، بېله تسلیمۍ ئې بله لار نه ليده. پاچا عقل او حکمت په کار واچاوه، کله چي ئې د پسو پړسېدلي کولمې و خندق ته واچولې، چونګښو ګمان کاوه، چي اوبو ته ماران راغلي، د ښکار له وېري ټولي چپ و غړپ وې. #هدفــ: ښه حاکمان هره پرېکړه د پوهي او حکمت له مخي کوي، نه د زور او جبر له لاري؛ ډېر ناشوني کارونه، چي په زور نه کېدل، په ډېري اسانۍ سره په ښو اخلاقو تر سره سوي دي. #د_قانع_ژباره
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
يو سپي په چمن کي واښه(بوس) خوړل، يو بل سپیچي پر لاره تېريدئ، د سپي د وښو خورک ته حيران سو؛ سپي ته ئې وويل: سپی او دوښو خورک مي هيڅکله نه وو ليدلي! ولي واښه خورې؟ سپی چي د وښو په خوړلو لګيا وو، ول زه د خان صاحب سپی يم! د لاري سپي په پُزخند ورته وويل، کمعقله! ته چي واښه خورې، نو ولي د خان سپی يې! که د خان سپی وای، نو لږ تر لږه خو بې يو هډوکی در اچولی وای، اوس چي واښه خوري، نو ولي د خان سپی يې، خو د ځان سپی سه! #هدفــ: ځني خلک د يو چا په ستاينه او د نورو په غندنه کي دونه افراط کوي، چي اصلاً ئې خپل اصليت هېر کړی وي؛ د نيمي ګولې سپی دي ورک سي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
د وخت حاکم و مفتي ته وليکل: کله چي زه روژه نيسم، له ډېري لوږي او تندي څه په غوسه کېږم، ناحقه د خلکو د زوروني او وژني حکم کوم، هيله ده، چي د روژې د نه نيولو فتوا را کړئ! مفتي په جواب کي ورته وليکل: د خدای حکم د تغير وړ نه دئ، خو د حاکم بدلون د اجراءوړ دئ؛ که تاسو پر خپل ځان کنترول نه لرئ، لطفاً د چارو واګي بل وړ حاکم ته وسپارئ، تر څو د بېګناه خلکو د زوروني سبب نه سئ. #هدفــ: د ځان په ګټه د قانون تر اصلاح د ځان اصلاح مهمه ده، ځکه ته فرد يې او قانون دټولو دئ. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
اصلاح
د موسی عليه السلام په وخت کي سخته وچکالي راغله؛ د دښت هوسیاني و موسی عليه السلام ته راغلې، ویل موږ له تندي مرو، له خدایه د باران غوښتنه وکه! حضرت موسی و الله عزوجل ته د هوسیو غوښتنه بيان کړه، الله ورته وفرمایل: د باران د اورېدلو وعده نه ده سوې! حضرت موسی و هوسیو ته د باران د نه اورېدو جواب ورساوه. د هوسیو له منځه یوې وویل: زه و الله ته د مناجات او خبرو لپاره کوه طور ته ځم؛ و دوستانو ته ئې وویل: که زه له کوه طوره په خېزو او خوښۍ را کښته کېدم، پوه سئ، چي د باران هیله پیدا سوې، که نه وو، نو د باران هيله مه کوئ! هوسۍ و غره ته پورته سوه، حق تعالی دې ته هم د باران د نه اورېدو جواب ورکړ؛ خو کله چي هوسۍ د راکښته کېدو په وخت کي خپل خواشيني ملګري وليدل، چي ددې راتګ ته سترګي په لار دي، له ځان سره ئې وويل، زه بايد په خېزو او خوشحالۍ د دوی خواته ورسم، تر څو مي دوستان خوشحاله سي، توکل پر الله، و خپل خدای ته هيله لرم، چي باران به وکړي. هوسۍ لا مځکي ته نه وه رسېدلې، چي باران شروع سو! موسی عليه السلام د اعتراض په ډول له الله عز وجل څه ددې راز وغوښت؛ الله عز وجل ورته وفرمايل: هماغه جواب چي تاته درکړه سوی وو، هغه جواب هوسۍ ته هم ورکړه سو، خو توپير ئې په دې کي وو، چي هوسۍ پر الله د توکل په نيت حرکت وکړ، او ناهيلې نه سوه، د توکل نتيجه ئې هم وليده! #هدفــ: هيڅ وخت مه ناهيلی کېږه، کېدای سي په وروستي شېبه کي هم الله تا بريالی کړي، پر الله توکل وکه! #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
دين او عقيده،
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
که سل سره او سل تور مېږیان په يوه لوښي کي واچوې، تر هغو له يو بل سره هيڅ کار نه لري، تر څو چي لوښی ونه ښوروې؛ کله چي دي لوښی وښوروئ، دوی د يو بل په وژلو شروع کوي! سره مېږیان فکر کوي، چي تور مېږیان ئې دښمنان دي او تور فکر کوي، چي سره مېږيان ئې دښمنان دي؛ خو دوی نه پوهېږي، چي اصلي دښمن ئې د لوښي ښوروونکی دئ! #هدفــ:هغه اولس چي د پرديو په خبرو او افکارو باور کوي، همېشه به په خپلو کي سره په جنګ او اختلاف اخته وي، هيڅکله به هوسا ژوند ونه ويني. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
يو ورځ د ملانصرالدين له لاسه خطا وسوه؛ عسکرو ونيوئ، حاکم ته ئې بوتلئ؛ حاکم ملا د مرګ په سزا محکوم کړ؛ خو تر اعدام مخکي ئې ور ته وويل، په يوه شرط له مرګ ژغورل کېدای سې، چي خپل خره ته به په ددرو کلونو کي ليکل او لوستل ور زده کوې. ملا د حاکم شرط ومانه او له بنده ازاد سو. يو سړي ملا ته وويل، اې کمعقله خر کله ليک او لوست زده کولای سي! ملا ورته وويل: که د خدای خوښه وه، نو په دې درو کلونو کي به يا حاکم مړ سي او يا خر! #هدفــ:هيڅ وخت مه ناهيلي کېږئ، کېدای سي هر څه ستاسو له خوښي سره سم ستاسو په ګټه تمام سي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
پسونه په خپلواک ژوند کي دريو کانديدانو ته د رايي ورکولو حق لري؛ لېوه، سپی او قصاب!
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
الوتکه د لوېدو له خطر سره مخ وه، ټولي سپرلۍ ئې چيغي او نارې وهلې؛ خو يو نفر ارام ناست وو، هيڅ ږغ ئې نه کاوه. د ملګرې ئې ورته فکر سو؛ ويل: آ سړيه! ته ولي نه ژاړې؟ سړي په ډېره ارامه سينه ورته وويل: دا الوتکه څه زما د پلار ده، چي زه ئې پر لوېدو او سقوط چغي او نارې ووهم! #هدفــ: ځيني خلک په سترګو ويني، چي اولس په خطر کي دئ، خو بيا هم وايي، په ما يې څه، دا اولس زما د پلار دئ!
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
لقمان حكيم و خپل زوی ته وويل: زويه، که په دې پوهېږې، چي خبره دي د سپينو زرو ارزښت لري، پر دې هم باور ولره، چي چوپتيا دي دسرو زرو ارزښت لري.
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
پاچا ته ئې د پُسه کله(کوټی) ور پوخ کړی وو، پاچا ويل، په دې کله کي ډېر پندونه سته. اول ئې له کلې مغزه را و ايستل؛ ول: که غواړې چي هميشه واکمني وکړې، ټولنه له ماغزو خلاصه که! وروسته ئې ژبه وخوړل؛ ويل، که غواړي چي پر خلکو تل خپل حکم وچلوې، د ټولني ژبه ورلنډه کړه! بيا ئې د کلې سترګي او غوږونه وخوړل؛ ويل، که غواړې چي ملت کنټرول کړې، له اولس سره د ليدلو او خبري کولو ځان وساته. وزير ورته وويل، پاچاصاحب قربان دي سم، تا خو ټوله کله وخوړه، زه به کولمې په څه شي غوړي کړم! پاچا ورته وويل، تاسو بايد پښې وخورئ، چي زما پاچاهي هميشه ستاسو په برکت پر پښو ولاړه وي. #هدفــ: په کم هيواد کي چي د فکر، ژبي او استدلال خلکو ته ځای نه وي، هلته به مطلقه ديکتاتوري حاکمه وي.
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
افغان سياسيون ولي له تللو واکمنيو عبرت نه اخلي. په دې سل کلن تاريخ کي تر پينځلسو ډېري واکمنۍ يو په بل پسي په زور را چپه سوې، خو يوه هم له بل څخه عبرت وا نه خيست، علت ئې څه دئ! وايي: له يو قبرکن څخه ئې پوښتنه وکړه، ستا ټول عمر له قبرو، مړو، غسل او جنازو سره تېر سوی، په ژوند کي دي کمه عجوبه ليدلې؟ قبرکن ورته وويل: پينځوس کاله مي کېږي، چي قبرونه کينم، مړو ته غسل ورکوم، جسدونو ته کفن او تر خاورو ئې لاندي کوم، په دې ټول ژوند کي زه يو عجبترين انسان یم، چي دا هرڅه وينم خو بيا هم باور نه کوم، چي يوه ورځ به زه هم مرم!
:: اړونده موضوع:
زما خبري،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
اصلاح
د بشر په تاريخ کي چنګيز ډېر ظالم شخص تېر سوی؛ دی چي به پر هر ښار ورغئ، خلک به ئې ووژل او ښار به ئې وران کړ. يو وخت پر يو ښار ورغئ، خلکو ته ئې وويل، زه له تاسو يوه پوښتنه کوم، که مو سم او ښه جواب راکړ، سرونه به مو په امان وي؛ زه د خدای له خوا رالېږل سوی يم، که خپله راغلی يم؟ د خلکو له منځه يو زړه ور شپون ولاړ سو، ويل: ته نه د خدای له لوري را لېږل سوی يې او نه خپله راغلی يې؛ بالکي زموږ عملونو تر دې ځايه را وستلی يې! موږ چي د خپلو پوهانو، عالمانو او هوښيارانو قدر نه دئ کړی؛ ناپوهو او نا لايقو اشخاصو ته مو لوړ مقامونه ورکړي او عزت مو ئې کړی دئ، پايله ئې دا سوه، چي ته دلته لښکرکښي وکې او راسې! #هدفــ: تر څو چي اولس په ځان کي تغیر را نه ولي، په حکومت کي هيڅ وخت تغير نه راځي، زموږ خوږ پيغمبر فرمايي: اعمالُکم عُمالُکم. ستاسو عملونه پر تاسو حاکمان دي. #دقانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
د تاریخ خبري
يو کمعقل سړي و خره ته خبري ور زده کولې؛ هره ورځ به په غوږ کي ورته ږغېدئ؛ ده فکر کاوه، چي خر ئې خبري زده کوي. يو هوښيار سړي ورته وويل: اې کمعقله! بېځايه ځان مه ستړی کوه او مه خلک پر ځان خندوه؛ خر خبري نه سي زده کولای، خو ته له خره څه چوپتيا زده کولای سې! #هدفــ:ځيني خلک له ازله خدای سرناخلاصه پيدا کړي وي، که ټوله دنيا په نصيحت ورته ستړي هم سي، خو بيا به هم هوښيار نه سي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
خواجه انور د البانيې ديکتاتور مشر وو، چي له دوهم نړۍ وال جنګ وروسته پر دې هيواد حاکم سوی وو. خواجه انور له بهرنيانو څه د ويري په ناروغۍ اخته وو، خپل غريب اولس ئې د امريکا له تجاوز او حملې څخه په وېره کي اچولی وو. د خواجه دا لېونتوب تر داسي حده ورسېد، چي خپل اولس ته ئې امر وکړ، چي هر څوک دي په خپل کور کي څلور نفريزه سنګرونه جوړ کړي. په ډېر قذاف مصرف سره ئې په ټول هيواد کي يو ميليون سنګرونه جوړ کړل؛ په داسي حال کي چي د هيواد نفوس ئې څلور يا پينځه ميليونه وو. خواجه د ديکتاتورۍ په زور پر ټول هيواد لوی دېوال را وګرځاوه او له نړۍ سره ئې ټولي اړيکي پرې کړې. البانيا ددې ليوني ديکتاتور په حکومت کي د نړۍ په دريم فقيرترين هيواد بدل سو. بلاخره خواجه مړ سو، خو هيڅ هيواد پر البانيې حمله ونه کړه؛ د بهرنيانو د حملې ضرورت ځکه نه وو، چي خپله خواجه د خپل هيواد دښمن وو؛ په اولس کي ئې داسي ويره خپره کړې وه، چي هيڅ بهرني نه سول خپرولای. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
د تاریخ خبري
یو ملنګ لاستنګی سو، د یو شتمن کور ته ورغئ؛ ویل: اورېدلي مي دي، چي تاسو د خدای په لاره کي مال پر ځان نذر کړی او ملنګانو ته ئې ورکوئ، زه هم ملنګ یم. شتمن ورته وویل: ما ړندو ته نذر ایښی، خو ته ړوند نه یې! ملنګ تر لږ فکر وروسته وویل: اې شتمنه حقیقي ړوند زه یم، چي د خدای دربار مي پرېښی او تاته راغلی یم؛ دا ئې وویل روان سو. #هدفــ: و هغه چاته د غلامۍ سر مه ټيتوه، چي هغه خپله د بل غلام وي او تا په غلامۍ هم نه قبلوي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
له يو عالم څه ئې پوښتنه وکړه، ول خلک په کم حال کي ښه پېژندل کېږي! عالم ورته وويل: ۱- قوم د غربت په وخت کي؛ ۲-سړی د مېرمني د ناجوړۍ په وخت کي؛ ۳- ښځه د مېړه د غربت په وخت کي؛ ۴- مومن د الهي امتحان په وخت کي؛ ۵- اولادونه د مور او پلار د ضعف په وخت کي؛ ۶- خور او ورور د ميراث د وېش په وخت کي!
:: اړونده موضوع:
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
مشهور اقتصادپوه جان مینارد کینز ويلي، که غواړئ چي يو ملت خراب او ويجاړ کړئ؛ قیمتي او ګراني پکښي راولئ؛ دا تر ټولو ارزانه، اسانه او پټه وسله ده. اوږدمهاله ګراني په کراره کراره د اولس ټول اقتصادي او اخلاقي بنسټونه له منځه وړي.
:: اړونده موضوع:
وراشې او کنايې
:: تړاو:
اقتصاد
يو ښکاري هره ورځ صحرا ته د ښکار له پاره تلئ، مرغان بې نيول او حلالول به يې. يوه ورځ چي هوا ډېره سړه وه، ښکاري مرغان نيولي ول، حلالوله يې؛ له ډېره يخه د ښکاري تر سترګو اوښکي رواني وې. يوه مرغه بل ته وويل: عجبه زړسوانده او مهربانه انسان دئ، پر موږ څنګه ژاړي. دې بل مرغه ورته وويل: د سترګو اوښکو ته ئې مه ګوره، د لاس کار ته ئې وګوره! #هدفــ: د ځينو خلکو په ظاهره اوښکي تويول له مجبوريته وي، خو په حقيقت کي په زړه کي ګوړي ماتوي. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
جلال آل احمد په خپل کتاب نون والقلم کي ليکي؛ ددې حکومت او هغه حکومت تر منځ هيڅ توپير نه وينم. زموږ ژوند اصلاً بشري نه، نباتي دئ؛ کټ مټ لکه يوه ونه. د ژمي له راتګ سره مو پاڼي له باران سره تويېږي، د پسرلي په انتظار کښېنو، چي بيا مو پاڼي را شنه سي؛ وروسته تر دوبي پوري انتظار کيږو، چي مېوه ورکړو؛ بيا باران ته ګورو، وروسته د سَرِي په انتظار؛ دغسي مو ټول ژوند په انتظار او بدلون کي نغښتي دئ
:: اړونده موضوع:
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
په لرغوني روم کي چي به د کښتي طبقې خلک له حاکمي طبقې څه په تنګ سول، ښار به ئې ور پرېښودئ؛ تر هغو به ښار ته نه راتلل، تر څو چي غوښتني ئې حاکمي طبقې نه وای منلي.
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
د تاریخ خبري
له يو ظالم پاچا څخه ئې پوښتنه وکړه، ويل: دا اولس په ناپوهۍ او جهالت کي څنګه ساتې؟ پاچا ويل: په يو صندوقچه کي، چي د مقدساتو په نوم ده! ويل: ددې صندوقچې ساتنه څشنګه کوې؟ ويل: د خرافاتو په وسيله!
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
د زمري کوچنی چيچی په ځنګله کي له خپله کهوله ورک سو، د پسو په رمه ګډ سو؛ له پسو سره لوی سو، ده فکر کاوه، چي نور نو پسه دئ؛ له پسو سره ګرځېدئ، کله چي به ليوه د پسو پر رمه حمله کول، دی به هم له پسو سره تښتېدئ. يوه ورځ د زمریانو يوې ډلي ولیدئ، ويل دا څه کوي! له ځان سره ئې د اوبو حوض ته بوتلئ، ويل ته دي څېرې ته وګوره، چي څوک يې! ده خپلي څيرې ته کتلو سره دا هېر کړه، چي دی دي پسه وي. بيرته د زمریانو له ډلي سره يو ځای سو. #هدفــ:له انسان څه چي خپل هدف ورک سي، پر ناسمو لارو روان سي، دا فکر کوي چي زه خدای له ازله بدمرغه پيدا کړی يم؛ خو کله چي سم رهبر او مشر پر پېښ سي، بيرته خپل هدف تر لاسه کولای سي. پر زموږ تر اوسه سم رهبر نه دئ پېښ سوی.
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
زمری ئې قفس ته واچاوه، د خورک لپاره ئې کولمې ورکړې؛ زمري وويل: دا څه دي، زما خورک هوسیاني دي! ويل، دونه به وږی سې، چي اخر به همدا وخورې! زمری له ډېري لوږی مجبور سو، کولمې ئې وخوړې. څو ورځي ورسته ئې د کولمو پر ځای هډوکي ور واچول؛ زمري ورته وويل، اې بابا زه مو يو وار په کولمو عادت کړم، اوس بيا هډوکي را کوئ! ويل، دونه به وږی سې، چي د هډوکو خورک ته به اړ سې!! زمري تر څو ورځو لوږی وروسته مجبور سو، چي هډوکي وخوري. له څه وخت وروسته ئې زمري ته شپيشتي (رشکه) ور واچولې. زمری ويل: بې انصافه، زه خر نه يم، چي ته ماته شپيشتي راکوې! ويل، اخر به د شپيشتو خورک ته هم اړ سې!! زمری څه وخت مقاومت وکړ، خو اخر مجبور سو، چي شپيشتي هم وخوري. تر څه وخت وروسته ئې هر څه پر بند کړل، هيڅ خواړه ئې نه ورکول. زمري نارې کړې، چي وږی يم، په شپيشتو مو عادت کړم، ولي ئې نه راکوئ! ويل، د شپيشتو خورک خو وړيا نه دئ، ته بايد د خره په څېر نارې ووهې، چي در ئې کړو! دا کيسه تر هغه وخته روانه وه، چي بالاخره زمری مړ سو. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
استاد په ټولګي کي و هر زده کونکي ته يوه له هوا ډکه بوغۍ(پوکاڼۍ) او يوه ستن ورکړه؛ ورته وئې ويل، يوه دقيقه وخت لرئ، چي يو د بل پوکاڼۍ سره وچاودئ، تر يوې دقيقې وروسته که د هر چا دا ناچاوده پاته سوه، جايزه ورکوم. مسابقه شروع سوه، په پای کي دوې بوغۍ سمي پاته سوې. استاد و زده کونکو ته مخ کړ او ورته وئې ويل: ما همدا مسابقه په بل ټولګي کي هم اجراء کړه، په هغه ټولګي کي ټول ګټونکي سول؛ ځکه هيچا د يو بل بوغۍ نه چوول، ټول ګټونکي سول. #هدفــ: موږ په ټولنه کي د يو بل رقیبان نه يو؛ نه يو ګتونکي او نه يو بل بايلونکي يو. حتمي نه ده، چي موږ دي خپله نېکمرغي د بل په بدمرغي کي تر لاسه کړو. کولای سو، په ګډه يو هدف تر لاسه کړو؛ يو ځای و اوسو؛ يو ځای خوراک او چښاک وکړو او يو ځای خوښي وکړو. #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
پند
څو کاله مخکي چي د شمالي کوريا رهبر کیم جونګ ايل مړ سو، حکومت د غمرازۍ په موخه د يوې اونۍ له پاره داسي ماتم اعلان کړ، چي د ماتم په ورځو کي به هر يو حتمن ژړا او فرياد کوي. حکومت ملي امنيت ته امر وکړ، چي هغه خلک تعقیب او ونيسئ، چي د رهبر پر مړينه ژړا او فرياد نه کوي؛ هر هغه څوک چي نه ژاړي د امريکا د ګوډاګي، داخلي دښمن، د نظام مخالف او شر اچونکي په جرم ئې بندي او نظامي محکمې ته ئې وسپارئ. د ماتم په اولو دريو ورځو کي تر شپاړس زره ډېر خلک په دې جرم ونيول سول، چي يا ئې نه و ژړلي او يا ئې لږ ژړلي ول. ټول خلک له دې بېري چي ونه نيول سي، هره ورځ په کوڅو، ښارو او لويو ميدانو کي په زوره زوره ژړل او تمثيلي فرياد ئې کاوه. له بهرنيومنابعو #د_قانع_ژباړه
:: اړونده موضوع:
زما ژباړي،
وراشې او کنايې
:: تړاو:
د تاریخ خبري
|